Endoskopik Tanı ve Tedaviler
Endoskopik Tanı ve Tedaviler
Dr Didem Karavelioğlu
İç hastalıkları ve Gastroenteroloji uzmanı
ENDOSKOPİ (GASTROSKOPİ)
Ucunda kamera bulunan fiber optik bir cihazla ağızdan girilerek ağız boşluğu, boğaz, yemek borusu, mide ve bağırsağın ilk bölümünün video ile incelenmesidir.
Mide ve barsak sistemine yönelik endoskopik muayeneler, bütün dünyada normal muayenenin bir parçası hâline gelmiştir. Gastroenteroloji merkezlerinde endoskopik işlemler güvenilir bir şekilde uygulanmaktadır. Böylece kanser başta olmak üzere önemli mide ve barsak hastalıklarına daha erken tanı konmakta ve bunların tedavileri yapılmaktadır.
Bu işlem mümkünse gastroenteroji uzmanı tarafından yapılmalıdır. Çünkü uzman bir gastroenterolog, muayene sırasında gözle görülebilen bütün hastalıkları tanımlayabilir. Muayene sırasında mikroskobik inceleme için parça alabilir ve tedavi gerektiren bir durum var ise tedavi planlayabilir.
Endoskopi işlemi;
5 ile 10 dakika arası sürer.
Sedasyon denilen yüzeyel uyuma, yüzeyel anestezi ile işlem yapılır (ameliyathane dışı sedasyon)
Mideden parça alındığında hasta herhangi bir ağrı hissetmez, bu durum teşhise yardımcıdır ve bunun hiçbir zararı yoktur,
Uyutulmanın, hastaya hiç bir zararı yoktur. Hasta arzu ederse uyutulmadan da işlem mümkündür.
Endoskopi Kimlere Yapılmalıdır?
■ Yemek yerken boğaz ve yemek borusunda ağrı, takılma olanlara,
■ Uzun süren bulantı hissi, kusma, kilo kaybı olanlara,
■ Şişkinlik, hazımsızlık, yanma, erken doyma gibi ilaç tedavisi ile geçmeyen şikayeti olanlara,
■ Demir eksikliği anemisi olanlara,
■ Mide kanaması şüphesi olanlara
■ Kronik reflü hastalarına,
■ Emilim bozukluğuna sebep olan hastalık şüphesi olanlara,
■ Ultrason ve tomografi gibi tetkiklerde mide ve yemek borusunda bir hastalıktan şüphelenilmesi durumlarında,
■ Ailede erken yaşta mide kanseri öyküsü olanlara yapılmalıdır.
Genel olarak bakıldığında mide ağrısı, yanma, şişkinlik, erken doyma, ağza acı su gelme gibi yakınmaları olan hastaların öncelikle gastroenteroloji uzmanına muayene olmaları tavsiye edilir.
Endoskopi yaptırmak için belirli bir yaş yoktur. Özellikle 45 yaşlarından sonra gastroskopi tarama işlemine başlanmalıdır.
Erken yaşlarda da mide kanseri riski mevcuttur.
Açıklanamayan anemi, kronik devam eden ishal, belirli nutrisyon elementlerinin eksikliği, çocuklarda gelişme geriliği nedeniyle yapılır
Kolonoskopİ: Kolonoskopi de endoskopi gibi ucunda kamera bulunan fıberoptik bir cihazla makattan girilerek kalın bağırsağın tümü ve ince bağırsağın son parçasının (terminal ileum) video ile incelenmesi işlemidir. İşlem uyutularak yapılır.
Kolonoskopi
Kolonoskopi; barsak hastalıklarının tanısında, tedavisinde ve takibinde altın standarttır.
Japonya ve Amerika’da erken endoskopi ve kolonoskopi taramaları sonucunda mide ve barsak kanserlerine bağlı ölüm oranları ciddi oranda düşmüştür.
Ülkemizde, Sağlık Bakanlığı 50 yaşına gelmiş herkesin şikâyet olmaksızın kanser taraması için kolonoskopi yaptırmasını tavsiye etmektedir.
Kolonoskopi // bağırsak kanseri riski tanısı
Ailesinde kalın bağırsak kanseri olanların, doktor tavsiyesine göre 5-10 yıl daha erken kolonoskopi yaptırmaları gerekir. Kolonoskopi ile erken evrede kanseri ve daha kanserleşmemiş fakat ileriki yıllarda kansere dönüşme potansiyeli taşıyan lezyonları (polipler) saptamak ve tedavi etmek mümkündür. Bu şekilde doktor takibinde yapılan kontrollerle kalın bağırsak kanserine yakalanma riskini sıfırlamak mümkündür.
Kolonoskopi hazırlığı
Sadece temiz bir barsak doğru tanıyı garantiler!!
İşlem öncesi sert kabuklu tohumlu lifli gıdalar ve bakliyat işlemden önce en az 1 gün yenmemeli
PEG ile hızlı temizlik!!
Temiz barsak =kısa sedasyon=kısa işlem
Kolonoskopi kimlere yapılmalı
1- Dışkıda gizli kan testi pozitifliği, kansızlık
2- Kronik ishal, kilo kaybı, kanlı dışkılama
3- Dışkılama alışkanlığında değişiklik, karın ağrısı
4- Ailede kolon kanseri olanlar
5- Ülseratif kolit ve Crohn gibi hastalıkların takibi
6- Barsakta polip saptanan hastaların takibinde
7- 50 yaş ve üzerindeki herkes
Ülkemizde kalp ve damar hastalıklarının ardından kanser, ölüm sebepleri içinde ikinci sıradadır. Erkeklerde kalın barsak, mide, prostat; kadınlarda kalın barsak, mide, meme, rahim ağzı gibi kanserleri erken tarama ile önlemek mümkündür.
Barsak kanseri önlenebilir bir hastalıktır
Kadın ve erkeklerde hayatları süresince kolorektal kanser gelişme riski %6dır
ACS (American Cancer society)ve WHO ya göre ortalama risk 50 yaş olarak kabul edilir ve takiplere 10 yıl ara ile devam edilir
Her yıl GGK testi ile diğer bir tarama yapılmalı ve kolonoskopi için adaylar belirlenmelidir
Kolonoskopide saptanan polip tipi, boyutu, sayısı ve özellikler 0.5 cm üzerinde olanların tam olarak eksize edilebilmesine göre bir sonraki kolonoskopi zamanı ilgili Gastroenterolog tarafından belirlenir
Ailesinde birinci derecede yakınında kolon kanseri olanlarda hastanın kolon kanserine yakalanma yaşından 10 yıl önceki yaşlarda aile bireylerinde tarama başlanır, son yıllardaki görüş taramanın 40 yaşa çekilmesidir
Kolonoskopi komplikasyonları oldukça nadir olup
Kolon perforasyonu (%0.2-1)
Kanama (erken veya geç 1/1000)
Abdominal distansiyon
Medikasyon komplikasyonları (%0.5)sıklığında görülmektedir
